Minyatür sanatı Osmanlı saray kültürünü yansıtarak Padişah ve diğer yüksek mertebelilere sunulmuş bir sanat şekli olarak tarif edilebilir.
Minyatür kelime anlamı olarak ne demektir?
Minyatür terimi, genel anlamıyla çok ince işlenmiş küçük boyutlu resimler ve bu türdeki resim sanatları için kullanılmaktadır. Minyatür kelimesinin, Latince “
kırmızı ile boyamak” anlamına gelen “
miniare” kelimesinden türetilmiş olduğu ve daha sonra Fransızca’ya “
miniature” biçiminde geçtiği düşünülmektedir. Osmanlı dönemi kaynaklarına baktığımızda bu terimin yerine “
tasvir” veya “
nakış” sözcüklerinin tercih edildiği görülmektedir.
Minyatür Sanatı İncelikleri
Minyatür sanatının en önemli özelliklerinden birisi, anlatılmak istenen konunun eksiksiz olarak aktarılmakta olmasıdır. Bu nedenle minyatür sanatında perspektif kullanılmaz. Uzaklık ve boy, renk veya gölgelerle belirtilmez; minyatürler ışık, gölge, duygu ve Avrupai perspektifi olmayan resimlerdir. Kitabın sayfa oranına uygun, geometrideki “
altın dikdörtgen” içinde kendine özgü “
dikine” veya “
yığma perspektif” denen bir teknikle resimlenirken; boy, kişinin önemine göre artar veya azalır. Bu, kâğıt üzerinde ön planda olanların alt tarafa, geridekilerin ise üst tarafa yerleştirilmesiyle gerçekleşir. Figürler birbirlerini tümü ile kapatmayacak şekilde düzenlenir. Konu mesafe farkı gözetmeksizin en ince ayrıntılara kadar işlenir. Osmanlı Minyatür Sanatını yansıtan en özel minyatürlerü bu içerik altında galeri şeklinde ekleyeceğim .
Minyatür Sanatı ile Ünlü Minyatür Sanatçıları
Minyatür çizimizaman alan bir uğraştır. Çok fazla emek vermenizi gerektiren, hızlı bir şekilde hazırlanmayan, ince bir işçiliktir. Geçmişte bilinen en meşhur minyatür sanatçıları şunlardır:
Levni (Abdülcelil Çelebi)
II. Mustafa ve III. Ahmet dönemlerinin en kıymetli minyatür sanatçısıdır. Osmanlı minyatürüne çok büyük incelikler kazandırmıştır. Birçok farklı eseriyle, birçok farklı kaynakta yer almaktadır. Asıl mesleği portre ressamlığıdır.
Refail
I. Abdülhamid dönemine kadar çizimleriyle gelen ünlü bir sanatçıdır. Minyatür sanatçıları arasında ilklere imza atan isimlerden bir tanesidir. Çizdiği minyatürleri sonraki zamanlarda daha büyük zeminlere yansıtıyor olması onu bu sanat dalında ayrıcalıklı kılmıştır.
Nakkaş Sinan Bey
Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşamış, cihan hükümdarının çizimleriyle tanınmış, dönem devleti tarafından yurt dışına eğitime gönderilmiştir. Çıktığı yurt dışı gezisinde batılı minyatürlerden kalemine birkaç motif kazandırmıştır ve batı doğu sentezli ilk Osmanlı minyatürlerini (nakışlarını) işlemiştir.