Fransız Doğu gezgini Jean de Thévenot, Osmanlı toplumundaki temizlik anlayışı için şöyle der:
"Türkler sıhhatli yaşarlar ve az hasta olurlar. Öyle zannediyorum ki, Türkler’in bu mükemmel sıhhatlerinin başlıca sebeplerinden biri de sık sık yıkanmaları ve yiyip içmedeki îtidalleridir. Onlar, gâyet az yerler. Yedikleri de, hristiyanlarınki gibi karma karışık şeyler değildir. Bizim memleketlerdeki böbrek hastalıkları ve daha bir sürü tehlikeli hastalıkların hiçbiri onlarda yoktur. İsimlerini dahî bilmezler" der.
Fransız gezgin Dr. A. Brayer'da:
"Osmanlılar, yıkanıp temizlenmeyi hiçbir zaman ihmâl etmez. Tâkatten düşse bile çocukları, uşakları veya hanımı vâsıtasıyla yıkanıp temizlenir. Öldüğü zaman cenâzesi bile şeriat ahkâmına göre yıkanıp temizlenmeden tabutuna konulmaz. "Oysa Avrupalılar, hastalandıklarında veya tâkatten düştüklerinde temizlik kaygısını umûmiyetle unutuverirler. Ölünce de evinde bulunabilen en kötü beze sarılıp dikildikten sonra tabuta konulurlar. Âilesi, cesedin en sathî bir şekilde temizlenmesini aklından bile geçirmez." der.
Bir diğer Fransız gezgin Jean-Baptiste Tavernier'de:
"Osmanlıda sofradan kalkılır kalkılmaz mutlaka el ve ağız yıkanır. Önünüze sıcak suyla sabun getirilir. Büyüklerin konaklarında ya gül suyu ya da güzel kokulu başka bir su da ikrâm edilir. Bunlarla da mendilinizin bir ucunu ıslatırsınız.” der.
İngiliz tarihçi Paul Rycaut ise:
"Yemeklerden evvel ve sonra elleri yıkamak, Türkler arasında vazgeçilmeyecek derecede umûmî bir âdet hükmünü almıştır." der.
Dipnot: Jean de Thévenot ve Paul Rycaut 17. yüzyılda, Dr. A. Brayer ise 19. yüzyılda yaşamıştır.
